Nacht van de Arabische Literatuur
El Hizjra, centrum voor Arabische kunst en cultuur, organiseert zaterdag 24 september 2022 i.s.m. Louwes Lab de vijfde editie van de Nacht van de Arabische Literatuur: een jong, kleurrijk en stimulerend literair-cultureel festival in hartje Amsterdam. Centraal staan de kracht van het woord, de verbinding van culturen, gedeelde waarden en frisse, constructieve perspectieven op artistiek, politiek en maatschappelijk vlak. Ook zal de uitreiking plaatsvinden van de El Hizjra Literatuurprijs voor Arabischtalige nieuwkomers.
Tijdens de Nacht van de Arabische Literatuur kunnen bezoekers zich van het begin van de avond tot middernacht onderdompelen in een Arabisch festival met heerlijk eten, muziek en een Arabische souk met kraampjes voor henna tattoos, kalligrafie, kleding, sieraden, verhalenvertellers en boeken. Schrijvers, denkers, columnisten, journalisten, opiniemakers, uitgevers en kunst- en cultuurliefhebbers uit Nederland en Midden-Oosten correspondenten ontmoeten en inspireren elkaar hier! Natuurlijk is er ruimte voor discussie en zelfreflectie, bijvoorbeeld tijdens vragensessies na afloop van een van de interviews met een bekende schrijver of aan de bar.
Programma Nacht van de Arabische Literatuur
20:00 | Marmoucha Quartet
20:15 | Welkom door moderator Yesim Candan
20.20 |Touria Meliani, wethouder van cultuur (gevraagd) Mohamed Mahdi, directeur el hizjra
20:30 |Bekendmaking winnaars 1e El Hizjra Literatuurprijs voor Arabischtalige Nieuwkomers
20.45 |‘WIJ ZIJN BASTAARD’: Rashif El Kaoui in gesprek met Rachida Lamrabat & Lamia Makkadam
21:30 |Marmoucha Quartet
22:00 |‘Arabische Collectie’ Soumaya Bazi & Saba Hamzah bespreken werk van o.a. May Ziadeh, Mahmoud Darweesh & Assia Djebar.
Randprogrammering
18:30 – 00:00 | Arabische Souq | Hal begane grond
18:30 – 00:00 | i.s.m. Rotterdam Arab Film Festival | Sofiazaal
18:30 – 22:00 | Amsterdams Jeugdtheater De Gasten | Ontvangsthal & 1e verdieping Care Design Lab
18:30 – 00:00 | Fototentoonstelling Grote meesters| Foyer 1e verdieping
22:30 – 23:30 | Debutant of zo…| Sholeh Rezazadeh | Café begane grond
PROGRAMMABESCHRIJVING
Arabische markt | 18:30 – 00:00
De ontvangsthal op de begane grond zijn omgetoverd tot een echte souq à la het bekende Djemaa el Fna-plein in Marrakech. De kramen staan bol van de kalligrafie, henna tattoos, mode, verhalenvertellers, curiosa, kruiden en boeken. Natuurlijk met o.a. Marokkaanse muntthee en heerlijke hapjes!
Talks | WIJ ZIJN BASTAARD i.s.m. Studio Biarritz.| 20:45 – 21:30
Rashif El Kaoui gaat in gesprek met Rachida Lamrabet en Lamia Makaddam tijdens De Nacht van de Arabische Literatuur op 24 september 2022. De Vlaamse schrijver en acteur Rashif El Kaoui interviewt in het bijzondere avondprogramma WIJ ZIJN BASTAARD: de Belgisch-Marokkaanse schrijfster Rachida Lamrabet en de Tunesisch-Nederlandse dichter en vertaler Lamia Makaddam. Gastheer El Kaoui, zelf oud El Hizjra-winnaar, ontvangt Lamrabet en Makkadam om te praten over hun leven, hun werk en literatuur in de tussenruimte: de ruimte tussen culturen, tussen het hier en het daar. Ze spreken over hoe men bruggen kan bouwen voorbij de bullsh*t. Over hoe we kunnen praten in een tijd waarin luisteren een uitdaging is. Over vervloeiing, verzuchting en verzoening.
In een mix van interview, voordracht en spoken word, reflecteren gastheer Rashif en zijn gasten op deze thema’s. Hij biedt het een intieme inkijk in de persoonlijke ervaring en beleving van zijn gasten die hun literaire werk heeft gekleurd.
Film | i.s.m. Arab Film Festival | loop, 18:30 – 00:00
We vertonen twee films van Egyptische makers in een loop: Light blue en Line in a circle.
Light blue is een film van Mai Ziady waarin dromen centraal staan; dromen waarin het onbewuste van gevoelens en gedachten naar voren komt. In onze dromen zeggen we wat we niet kunnen doen in het echte leven. Een vrouw van begin dertig beleeft haar relaties met moeder, vader en haar minnaar opnieuw. Ziady geeft een inkijkje in de manier waarop de relaties met deze mensen het meisje beïnvloed hebben.
In Line in a circle vertelt Mohsen Abdelghany het verhaal van een eenzame jonge man die op zijn weg naar huis vervoer probeert te krijgen. Zijn reis duurt een hele dag en is geïnspireerd op Dreams of Departure van de Egyptische Nobelprijswinnaar en schrijver Naguib Mahfouz.
Amsterdams Jeugdtheater De Gasten | 18:30 – 22:00
De Gasten is een jongerentheatergezelschap uit Amsterdam. De Gasten maakt rauw, fysiek, interdisciplinair montagetheater met jongeren tussen de 12 en 25 jaar. Dicht op de huid van het publiek maken de spelers montagetheater dat sterk associatief en visueel is. De Gasten geeft allerlei soorten jongeren de kans hun talenten te ontwikkelen en begeleidt talentvolle jongeren om door te stromen naar vervolgtrajecten, het kunstvakonderwijs of het (semi)professionele werkveld.
Marmoucha Quartet | 20:00 – 20:15
Ben jij klaar voor een muzikale smeltkroes van culturen en muziek uit het kleurrijke Midden-Oosten en Noord-Afrika? Laat jezelf meevoeren op de tonen uit de Berbers, Arabische, Afrikaanse en westerse wereld! Oosterse melodieën worden met geïmproviseerde jazzmuziek en westerse klanken gecombineerd. Een avontuurlijke ritmiek die de tradities van MENA-regio overspant, waarbij de Arabische ud samen met de Westerse piano en de percussie op een ingenieuze wijze een prachtig web van klanken veroorzaakt.
Credits: Avishai Darash (piano), Mohamed Ahaddaf (ud), Arin Keshishi (basgitaar) en Udo Demandt (slagwerkinstrumenten).
Arabische Collectie | 21:45 – 22:30
Hoeveel weet jij eigenlijk over kunst en literatuur uit de Arabische wereld? Sinds 2016 is het traditie om tijdens de Nacht van de Arabische Literatuur een aantal bijzondere boeken te bespreken. Tijdens de Nacht nemen Soumaya Bazi en Saba Hamzah je mee op reis door de eeuwen heen van de grote schrijvers. Zij spreken met elkaar over hun favorieten boeken uit de rijke historie van de Arabische Literatuur. De boeken worden daarna symbolisch toegevoegd aan de ‘Arabische Collectie’. Deze collectie, onderdeel van het ‘Huis van Alle Talen’, bevindt zich op de vierde etage van de Openbare Bibliotheek Amsterdam en is voor iedereen toegankelijk. Zij zullen de werken van o.a. de volgende schrijvers bespreken:
Assia Djebar
Assia Djebar (geboortenaam Fatima-Zohra Imalayen, 1936-2015) was een Algerijns , vertaalster, filmregisseuse en historica. Als schrijfster geldt ze als een der prominentste uit Noord-Afrika. Op 21-jarige leeftijd heeft ze haar eerste boek uitgebracht “La Soif” (De Dorst). In de jaren 60 kreeg ze ware succes met haar romans Les Enfants du Nouveau Monde (1962) en Les Alouettes naïves (1967). Haar werk kaart o.a. de gevoelens en wensen van de intellectuele Arabische vrouw aan. Verder lopen kolonialisme, en leven met een dubbele cultuur als een rode draad door haar werk. Naast schrijfster is Assia Djebar een geloofd filmregisseur en heeft twee documentaire films geregisseerd over vrouwen in Algerije.
Mahmoud Darwish
Mahmoud Darwish (1941-2008) was een Palestijnse dichter en schrijver. In zijn werk werd Palestina een metafoor voor het verlies van zijn land, de geboorte en heropstanding, de pijn van de verdrijving en de Palestijnse diaspora. Darwish publiceerde meer dan dertig gedichtenbundels en acht prozawerken. Zijn liefde voor Palestina stond centraal in zijn poëzie en werd hiervoor geloofd door meerdere generaties. Zijn werk kreeg talloze onderscheidingen en werd vertaald in 20 talen.
May Ziadeh
May Ziadeh (1886-1941) was een lebanees-Palestijnse dichteres, schrijfster en vertalen, die zowel Arabisch als Franstalige werken heeft geschreven. Ziadeh was een van de sleutelfiguren van de Nahda begin 20ste eeuw binnen de Arabische literatuur. Ziadeh was zeer bekend bij zowel vrouwelijke als mannelijke schrijvers en intellectuele en ontving hen in de door haar opgerichte literaire salon in 1912.
Khalil Gibran
“Zing en dans tezamen en weest blijde, maar zijt ieder van u alleen, zoals de snaren van een luit op zichzelf zijn, al doortrilt hen dezelfde muziek.”
Khalil Gibran (1883-1931) was een Libanees-Amerikaans dichter en beeldend kunstenaar, die voortkwam uit een Maronitisch christelijk milieu. Zijn ouders trokken op zijn twaalfde naar de VS. Door zijn verblijf in de VS en later in Europa, raakte hij bekend met het Modernisme en de Romantiek. Dat had grote invloed op zijn poëzie, die voor Arabische begrippen onconventioneel en daarnaast heel toegankelijk is. Gibran wordt beschouwd als een van de belangrijkste Arabische dichters van de 20e eeuw, wiens werk – m.n. De Profeet – nog steeds een belangrijke rol speelt in de Arabische literatuur.
Speciale gasten
Yesim Candan
(Rotterdam, 1975) is afgestudeerd bedrijfskundige aan de Nyenrode Business Universiteit. Al vanaf het begin van haar carrière is het thema diversiteit een speerpunt voor haar. Zo lanceerde ze de term ‘bi-cultureel’ in de Nederlandse taal als alternatief voor ‘allochtoon’ en zette ze de nationale wedstrijd Inspiratie voor Integratie (IVI) op. In 2010 won ze de Aletta van Nu-prijs van het Atria: Kennisinstituut voor emancipatie. In 2011 schreef Yesim haar eerste boek “Nederland Word Wakker!”. In samenwerking met de Volkskrant en het Rijksmuseum in Amsterdam stele ze de lijst van vijftig invloedrijkste Turkse Nederlanders op in 2015. Als faculty member van de Speakers Academy is Yesim te boeken voor lezingen en gastcolleges. Voor rtlnieuws.nl schrijft ze wekelijks een column over integratie, vrouwen-en homorechten, emancipatie, politiek of voetbal. Voor FD schrijft ze essays. 69 Secrets – Turkish Delights is Yesim’s eerste roman. Sidekick en tevens radio host.
Touria Meliani
( Debdou, Marokko, 1969) is een bestuurster en politica van GroenLinks. Meliani was tot 2018 tien jaar werkzaam bij de Tolhuistuin, waarvan de laatste zes jaar als algemeen directeur. Daarnaast was zij eigenaar van Meliani Produkties en bekleedde zij diverse nevenfuncties in de cultuursector. Sinds 2018 is zij wethouder van de gemeente Amsterdam met in haar portefeuille Kunst en Cultuur en Digitale Stad, Personeel en Organisatie, Dienstverlening, Vastgoed, Archeologie, Monumenten en het stadsdeel Nieuw-West. Daarnaast is zij bestuurslid van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Rashif El Kaoui
Rashif El Kaoui is acteur, theatermaker, docent, podcastmaker, columnist en schrijver. In 2016 won hij de El Hizjra Literatuurprijs. Zijn werk verscheen eerder o.a. bij uitgeverij Das Mag. Voor De Standaard, Knack en de Poëziekrant schrijft hij opiniestukken; als acteur is hij verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg. Rashif werkte met diverse cultuurhuizen en theaters in Vlaanderen en Nederland. Zijn samenwerking met regisseur Ahmet Polat resulteerde in de filmdocumentaire Ik ben een bastaard, dat een vervolg krijgt in het theater. In zijn eigen werk zoekt Rashif vaak co-creatie met zijn publiek en verkent hij de lijn tussen realiteit en fictie.
Rachida Lamrabat
Rachida Lamrabet (Sidiboujedain, Marokko, 1970) is juriste en schrijfster. Rachida won in 2008 de Debuutprijs van Boek.be met haar debuutroman Vrouwland. De verhalenbundel Een kind van God bezorgde haar in 2009 de Nederlandse BNG Nieuwe literatuurprijs. Rachida schrijft ook theaterteksten en opinies. In 2017 verscheen Zwijg, allochtoon!, waarin ze een antwoord zoekt op een aantal ongemakkelijke vragen met betrekking tot diversiteit en de samenleving, bijvoorbeeld: “Kan ‘allochtone’ kunst of literatuur eigenlijk wel kunst of literatuur zijn?” In september 2018 kwam Rachida’s nieuwe roman Vertel het iemand uit.
Lamia Makaddam
Lamia Makaddam (Sousse, Tunesië, 1971) is dichter en vertaler. Lamia migreerde naar Nederland na haar studie Arabische taal- en letterkunde aan de universiteit van Sousse. Ze publiceerde drie dichtbundels in het Arabisch. Haar werk is vertaald in het Nederlands, Engels, Frans en Koerdisch. In 2000 won Lamia de El Hizjra-Literatuurprijs. Lamia kreeg meer bekendheid door haar Arabische vertalingen van de romans Jij zegt het van Connie Palmen en Malva van Hagar Peeters. In 2020 verscheen haar dichtbundel Je zult me vinden in elk woord dat ik schrijf, met daarin poëzie die Lamia uit het Arabisch vertaalde samen met Abdelkader Benali.
Saba Hamzah
De van oorsprong Jemenitische dichter en schrijver Saba Hamzah deed onderzoek op het gebied van gender en machtsverhoudingen. Saba woonde vanaf 2015 in Egypte, Qatar en Turkije en streek in 2018 neer in Nederland. Saba is al jaren werkzaam in het onderwijs en verzorgt o.a. trainingen waarin zij alternatieve pedagogische benaderingen inzet en uitgaat van artistieke onderzoekspraktijken. Tijdens de Nacht bespreekt zij werk van drie grote meesters uit de literatuur: Fatima Mernissi, Mahmoud Darweesh & Naguib
Soumaya Bazi
Soumaya Bazi (Amsterdam) is host en redacteur van de online serie “FF Eerlijk” van Amnesty International Nederland. Ze zette zich in voor sociale projecten van de Gemeente Amsterdam en Project VoorUit. Soumaya is een creatieve duizendpoot en volgde bij Meervaart Jong en Meervaart Studio in Amsterdam diverse trajecten op het gebied van film, fotografie en schrijven. Ze werkt aan haar eerste verhalenbundel. Haar hart ligt bij de geschiedenis van Amsterdam Nieuw-West en de talentontwikkeling en het perspectief van migrantenkinderen.
Over El Hizjra
El Hizjra heeft als missie een inspirerende en uitnodigende ontmoetingsplek te zijn waar Nederlanders met een Arabische achtergrond en andere Nederlanders elkaar vinden in hun belangstelling voor de Arabische literatuur, kunst en cultuur en de schoonheid hiervan. Concreet biedt El Hizjra jong en kleurrijk literair talent een podium en publiek en faciliteert El Hizjra inspirerende schrijfworkshops en literair-culturele events. Dit speelt een grote rol binnen de maatschappelijke doelstelling die El Hizjra nastreeft: bijdragen aan een inclusieve samenleving, waar ruimte is voor alle burgers en waarin participatie meer vanzelfsprekend is.
De jaarlijkse El Hizjra Literatuurprijs is een uniek initiatief dat elders in Europa navolging heeft gekregen. Pers, publiek, uitgevers en beleidsmakers beschouwen het als een prestigieuze prijs die garant staat voor de ontdekking van jong schrijftalent met een biculturele achtergrond. Een podiumplaats vormt regelmatig de springplank naar een literaire loopbaan. Enkele succesvolle voorbeelden zijn Abdelkader Benali, Mustafa Stitou, Murat Isik, Lamia Makaddam, Mohammed Benzakour, Said El Haji, Mounir Samuel, Siham Amghar en Rashif El Kaoui.
